Chế độ ăn kiêng cho người tiểu đường thai kỳ. Nên kiêng ăn những gì?

Đối với phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai bị tiểu đường thai kỳ có thể làm tăng tỷ lệ sẩy thai, thai chết lưu, sinh non, huyết áp cao trong thai kỳ, đa ối, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm bể thận, mổ lấy thai. Đồng thời, còn gây ra nhiều biến chứng khác như:

• Các bà mẹ có nguy cơ cao bị băng huyết sau khi sinh.
• Thai nhi lớn nên dễ gây chấn thương cho người mẹ như gãy xương đòn, trật khớp,… trong quá trình sinh nở.
• Dễ xảy ra tiền sản giật, với nguy cơ cao gấp 4 lần phụ nữ mang thai không mắc bệnh.
• Ăn uống nhiều, đồng nghĩa là đi tiểu nhiều trong ngày, nước tiểu chứa một lượng đường nhất định nên rất dễ nhiễm nấm candida.

Đối với con

Tiểu đường thai kỳ có thể  ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của em bé. Những tác động này chủ yếu xảy ra trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ. Cụ thể: 

• Thai nhi dễ bị dị tật bẩm sinh, dị dạng các chi, thần kinh và dị dạng cơ thể. 
• Vì em bé rất nặng so với kích thước của nó, xương có thể rất dễ gãy trong ca sinh thường. 
• Trẻ sinh ra dễ mắc các bệnh liên quan đến suy hô hấp, thiếu canxi và hạ đường huyết, đồng thời có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường do di truyền từ mẹ. 
• Tiểu đường thai kỳ có thể làm tăng tỷ lệ tử vong của thai nhi và trẻ sơ sinh cao gấp 2 đến 5 lần so với bình thường. 

Thiết lập chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ như thế nào?

Tiểu đường thai kỳ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi trong bụng và cả sau khi sinh. Vì vậy, thai phụ mắc chứng này cần tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa. Đặc biệt, bạn cần có chế độ ăn kiêng hợp lý cho người tiểu đường thai kỳ. Nhằm kiểm soát lượng đường trong máu và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho thai nhi phát triển. 

Theo hướng dẫn Y tế về dinh dưỡng và sức khỏe thai kỳ, một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm đầy đủ các chất như protein, carbohydrate, chất béo và chất xơ. Do đó, các khuyến nghị về chế độ ăn kiêng cho người bị tiểu đường thai kỳ như sau: 

• Chứa 12 - 20% chất đạm (protein) trong tổng năng lượng ăn vào. 
• Carbohydrate: 50 - 55% tổng năng lượng ăn vào.
• Chất béo nạp vào khoảng 25 đến ít hơn 30%
• Mỗi ngày nên nạp đủ lượng chất xơ cho cơ thể, khoảng 20-35 gam/ngày.

Một số thực phẩm mà người tiểu đường thai kỳ cần ăn

• Nhóm tinh bột

 Tinh bột là một chất dinh dưỡng có thể dễ dàng tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nhau. Bà bầu cần cung cấp đủ lượng tinh bột cần thiết trong chế độ ăn kiêng để thai nhi được khỏe mạnh. 

Tuy nhiên, hầu hết các loại tinh bột đều thủy phân thành đường. Do đó, ăn quá nhiều tinh bột trong một ngày có thể làm tăng lượng đường trong máu, khiến bệnh tiểu đường thai kỳ trở nên trầm trọng hơn. 

Vì vậy, phụ nữ mang thai nên ăn vừa đủ các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp và không làm tăng đường huyết trong chế độ ăn kiêng, chẳng hạn như: gạo lứt, mì ống tươi, gạo tấm, các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt,…

• Nhóm chất đạm

Thực phẩm trong chế độ ăn kiêng cho phụ nữ mang thai bị tiểu đường thai kỳ cũng nên chứa protein. Protein và carbohydrate hoạt động, carbohydrate có thể giúp cân bằng lượng đường trong máu. Vì vậy, khi mắc bệnh bạn nên tiêu thụ 12-20% protein từ tổng năng lượng ăn vào. Quan trọng là bạn cần cân đối giữa đạm thực vật và đạm động vật trong chế độ ăn kiêng. Thực phẩm giàu chất dinh dưỡng và protein bao gồm: cá, thịt gà, trứng, đậu phụ, đậu xanh, đậu Hà Lan,… 

• Nhóm chất béo

Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam khuyến nghị nhu cầu chất béo trong chế độ ăn kiêng cho người tiểu đường thai kỳ là xấp xỉ 25 đến dưới 30% tổng năng lượng ăn vào. Để có sức khỏe tốt hơn, người bệnh nên tiêu thụ các thực phẩm có chất béo không bão hòa như cá hồi, cá mòi, cá ngừ, dầu ô liu hoặc các loại hạt, ... 

• Nhóm rau củ và trái cây

Các bà mẹ chỉ nên chọn những loại trái cây ít ngọt và có chỉ số đường huyết thấp như dâu tây, dưa lưới, thanh long, bơ, bưởi, kiwi xanh, cam,... để bổ sung vào thực đơn và chế độ ăn kiêng của mình. 

Đồng thời, mỗi ngày bà bầu nên bổ sung ít nhất 500-600 gam rau xanh trong chế độ ăn kiêng. Tuy nhiên, tốt hơn hết là bạn nên ăn rau trước mỗi bữa ăn chính để hạn chế tình trạng tăng đường huyết, vì rau là nguồn cung cấp chất xơ và giúp ngăn chặn quá trình hấp thụ tinh bột sau khi ăn. 

• Nhóm thực phẩm từ sữa

Sữa đóng vai trò rất quan trọng trong chế độ ăn kiêng hay việc cải thiện sức khỏe của bà bầu và thai nhi. Tuy nhiên, các mẹ bầu bị tiểu đường nên chọn sữa không đường với liều lượng 300ml/ ngày trong 3 tháng đầu, 600ml/ ngày trong 3 tháng tiếp theo và 3 tháng cuối thai kỳ. 

Một số thực phẩm mà người tiểu đường thai kỳ kiêng ăn

Để hạn chế khả năng cơ thể mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, chế độ ăn kiêng của bà bầu nên tránh các loại thực phẩm và đồ ăn có đường. Khi bạn ăn quá nhiều, lượng đường trong máu của bạn tăng lên, đặc biệt là với thực phẩm chế biến sẵn. Phụ nữ đang mang thai hoặc bị tiểu đường thai kỳ nên hạn chế ăn những thực phẩm sau trong chế độ ăn kiêng: 

• Thực phẩm gây tăng đường huyết, chẳng hạn như kẹo, bánh ngọt, kem, chè, hoa quả ngọt,… 
• Nếu bị đái tháo đường thai kỳ, cần giảm ăn mặn và các thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối để ngăn ngừa tăng huyết áp như mì gói, thịt nguội, các loại chả,…
• Chế độ ăn kiêng của phụ nữ mang thai bị tiểu đường cần hạn chế các món ăn chứa nhiều chất béo có thể gây tăng mỡ máu như: lòng đỏ trứng gà, đồ chiên rán, thực phẩm, nội tạng (tim, gan, cật,…)
• Thai phụ cũng phải giảm uống nước ngọt, nước hoa quả ngọt,… đặc biệt là rượu bia, cà phê trong chế độ ăn kiêng. 

Một số lưu ý khi thiết lập chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ

Trên thực tế, có rất nhiều mẹ bầu kiểm soát và cải thiện lượng đường trong máu một cách hiệu quả thông qua việc thiết lập chế độ ăn kiêng phù hợp. Sau đây là những lưu ý khi thiết lập chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ:

• Ăn các bữa ăn nhỏ, chia nhỏ các bữa ăn chính và ăn nhẹ đều đặn trong chế độ ăn kiêng. Cứ 2 đến 3 giờ ăn một lần. Lượng tinh bột nên được chia đều trong ngày để giữ lượng đường trong máu của bạn ổn định. 
• Trong mỗi bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ trong chế độ ăn kiêng nên bao gồm protein lành mạnh, vì nó cũng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Thêm vào đó, protein giúp bạn cảm thấy sảng khoái và năng lượng suốt cả ngày..
• Đối với đồ ăn nhẹ trong chế độ ăn kiêng, bạn có thể chọn các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như sữa tiệt trùng không đường, sữa chua không đường, sữa đậu nành không đường, trứng, tôm, thịt nạc,…
• Khi mắc tiểu đường thai kỳ, lượng đường trong máu tăng vào buổi sáng. Để tránh điều này trong chế độ ăn kiêng, hãy ăn ít carbs hơn trong bữa ăn của bạn vào bữa sáng so với bữa trưa hoặc bữa tối. Ví dụ: kế hoạch của bạn phải nêu rõ rằng bữa sáng bao gồm một phần sữa, một phần tinh bột và một số chất đạm. Bạn nên ăn một bữa sáng thật nhỏ và khoảng 2 giờ sau đó mới tiếp tục ăn bữa nhẹ.
• Uống đủ nước (2 lít nước mỗi ngày) sẽ giúp cơ thể cần bằng được năng lượng nạp vào theo chế độ ăn kiêng này.

Ngoài ra, chế độ nghỉ ngơi hợp lý là yếu tố quan trọng không chỉ riêng các mẹ bầu, mà còn tốt cho sức khỏe của tất cả chúng ta. Hãy đầu tư cho giấc ngủ bằng những chiếc nệm chất lượng, êm ái như nệm Vạn Thành, nệm cao su Liên Á, … Khi đó, bạn sẽ có được giấc ngủ thật ngon, tốt cho sức khỏe của mẹ và bé.