Nguyệt thực là gì? Nguyêt thực xảy ra khi nào?

Nguyệt thực năm 2025

Lần xuất hiện nguyệt thực gần đây nhất là ngày 29/10/2023. Theo hội Thiên Văn và Vũ trụ học Việt Nam lần tiếp theo chúng ta có thể quan sát hiện tượng nguyệt thực toàn phần mà không cần dụng cụ hỗ trợ sẽ là tháng 9 năm 2025.Trong những năm về sau hiện tượng nguyệt thực cũng như nhật thực sẽ khá hiếm, điều này khiến cho mọi người lại càng mong đợi đặc biệt là những người có niềm đam mê các thiên văn từ thiên nhiên. 

Phân loại nguyệt thực

Nguyệt thực toàn phần

Hiện tượng này xảy ra là do Mặt Trăng đi vào vùng tối của Trái Đất, khi đó các tia từ Mặt Trời có bước sóng ngắn bị bầu trời khí quyển của vùng rìa Trái Đất cản lại, đối với những Tia Mặt Trời có bước sóng dài thì chiếu xuống Mặt Trăng. Những tia bước sóng dài thường có màu đỏ, cam sẫm nên còn có tên gọi là hiện tượng Trăng máu.

Nguyệt thực một phần

Khi Mặt Trăng - Trái Đất - Mặt Trời cùng nằm trên xấp xỉ một đường thẳng, lúc này các tia sáng Mặt Trời không thể chiếu xuống Mặt Trăng. Khi không nhận được ánh sáng từ Mặt Trời, Mặt Trăng sẽ bị khuyết một vùng bởi chính bóng của Trái Đất, tạo ra một phần tối trên Mặt Trăng, thường xảy ra sau nguyệt thực toàn phần.

Nguyệt thực nửa tối

Là hiện tượng Trái Đất đi qua giữa Mặt Trăng và mặt Trời, điều này khiến cho Trái Đất bị chặn ánh sáng từ Mặt Trời, còn Mặt Trăng thì đi vào vùng nửa tối của Trái Đất, ánh sáng mờ dần và tối sẫm lại. Hiện tượng này khó nhìn được bằng mắt thường và cần các dụng cụ hỗ trợ để quan sát.

Ảnh hưởng của nguyệt thực tới Trái Đất

• Như chúng ta được biết Trái Đất luôn chịu lực hấp dẫn Từ Mặt Trăng và Mặt Trời, bình thường chúng sẽ lệch hướng nhau nên Trái Đất không phải chịu lực hấp dẫn từ Mặt Trăng Hay Mặt Trời. Nhưng khi hiện tượng này xảy ra chúng nằm gần như thẳng hàng nhau và Trái Đất chịu ảnh hưởng lực hấp dẫn của Mặt Trăng, Mặt Trời cùng lúc. Vì tổng lực tác tác dụng lên Trái Đất rất lớn, điều này khiến cho các đợt thủy triều trên Trái Đất mạnh hơn và dâng lên cao hơn so với bình thường, có thể gây ra một số dao động địa chất. Người dân Nhật Bản xưa cho rằng nguyệt thực là điềm báo trước của động đất, sóng thần sắp xảy ra.
• Đối với cơ thể này hiện này có thể làm suy giảm melatonin và các hormone liên quan đến giấc ngủ bị suy giảm, gây ức chế thần kinh làm cho bạn trở nên khó ngủ. Tuy nhiên điều này không ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe.

Cách xem hiện tượng nguyệt thực

Đối với nguyệt thực toàn phần và nguyệt thực một phần khi xuất hiện ở những vùng có điều kiện thời tiết thuận lợi và quang mây bạn dễ dàng nhìn được bằng mắt thường, những người yêu thích thiên văn thường dùng ống nhòm hay kính thiên văn để được chiêm ngưỡng rõ hơn.

Còn nguyệt thực nửa tối không thể quan sát bằng mắt thường, hiện tượng này thường chỉ thu hút các nhà nghiên cứu và họ dùng các thiết bị chuyên dụng để quan sát, phân tích.

Một số câu hỏi về nguyệt thực

Nguyệt thực và nhật thực khác nhau như thế nào?

Hiện tượng nguyệt thực hay nhật thực chỉ xảy ra khi cả 3 Mặt Trăng - Trái Đất - Mặt Trời nằm thẳng hàng với nhau.

• Đối với nhật thực: Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất, vì bị Mặt trăng che khuất, nên Trái đất không thể nhận được ánh sáng từ Mặt Trời giữa ban ngày. Khi hiện tượng này xảy ra bầu trời sẽ tối sầm lại dù cho đó là ban ngày.
• Còn đối với nguyệt thực: Trái đất nằm giữa Mặt Trăng và Mặt Trời, bị Trái đất che khuất nên Mặt Trăng không thể nhận ánh sáng từ Mặt trời. Do các tia Mặt trời có bước sóng dài là màu đỏ,cam sẫm xuyên qua được Trái Đất nên khi hiện tượng này xảy ra, chúng ta sẽ thấy cả một vùng trời tối lại chỉ còn chút ánh sáng đỏ sẫm

 Nguyệt thực thường ít xảy ra hơn với nhật thực, nhật thực thể xuất hiện 2-5 lần trong năm nhưng chỉ ở phạm vi hẹp.

Nguyệt thực diễn ra vào ban ngày hay ban đêm?

Nguyệt thực chỉ xảy ra vào ban đêm. Lúc này chỉ thấy Mặt Trăng tối và mờ đi.

Nguyệt thực dài nhất Thế kỷ 21 diễn ra khi nào?

Theo thống kê nguyệt thực dài nhất Thế kỷ 21 là ngày 19/11/2021, NASA cho biết nguyệt thực kéo dài 3 giờ, 23 phút, 23 giây lâu nhất so với các nguyệt thực từng xảy ra. Cụ thể nguyệt thực xảy ra cực đại vào lúc 15h giờ Việt Nam, khi Trái Đất che khuất 97% ánh sáng Mặt Trời, khiến cho Mặt Trăng có màu hơi đỏ.

Khi nào xảy ra hiện tượng nguyệt thực siêu trăng máu?

• Siêu trăng là hiện tượng Mặt Trăng đi qua điểm gần nhất của Trái Đất khi đó chúng ta sẽ nhận thấy nó lớn hơn so với bình thường. Còn “Trăng máu” là hiện tượng nguyệt thực toàn phần, lúc này bạn sẽ thấy Mặt Trăng có màu cam sẫm như máu.
• Nguyệt thực siêu trăng máu là sự kết hợp của “Siêu trăng” và “Trăng máu” khi chúng xảy ra cùng một lúc. Tuy nhiên khó có thể chiêm ngưỡng được hiện tượng này vì xác xuất chúng xuất hiện và xảy ra cùng một lúc rất thấp.

Vì sao nguyệt thực thường xảy ra vào ngày rằm?

Đêm rằm hay trăng tròn, Mặt Trăng - Trái Đất - Mặt Trời thường có khả năng nằm trên một đường thẳng. Khi đó Trái Đất che khuất các tia sáng từ Mặt Trời xuống Mặt Trăng, nên nguyệt thực thường xảy ra vào những ngày này.

Hình ảnh nguyệt thực đẹp

Dưới đây là một số hình ảnh đẹp về hiện tượng nguyệt thực đẹp.