Khi nào nên cho trẻ ngủ riêng là tốt nhất?

Theo số liệu thống kê, chỉ khoảng 6% trẻ em ở phương Tây thường ngủ chung với cha mẹ, trong khi ở Nhật Bản con số này là 26%. Tại Việt Nam, tình trạng này chiếm tỷ lệ đa số. Trẻ nhỏ ngủ chung với bố mẹ vẫn là thực tế sống của nhiều gia đình Việt hiện nay. Thậm chí, vì nhiều lý do khác nhau, có những trẻ lớn đến cấp 2 mà vẫn ngủ cùng với bố hoặc mẹ.

Triết lý ở nước ta cho rằng trong giai đoạn trẻ còn nhỏ, việc ở gần bố mẹ để được yêu thương, chăm sóc và không bị cách ly là quan trọng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc bé ngủ cùng bố mẹ trong thời gian dài có thể tạo ra những tác động tiêu cực.

Không thể phủ nhận việc để trẻ ngủ chung với cha mẹ có thể tăng sự gắn kết và giúp trẻ dễ ngủ, cũng như giúp ba mẹ dễ dàng chăm sóc con hơn. Tuy nhiên, khi đến một tuổi phù hợp, ba mẹ nên cho trẻ ngủ riêng để mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ. Điều này cũng giúp ba mẹ có thời gian cho cuộc sống riêng tư và duy trì hạnh phúc gia đình. Dưới đây là những lợi ích khi cho trẻ ngủ riêng:

• Tránh tác động tiêu cực từ cha mẹ: Trẻ khi ngủ riêng sẽ không phải chứng kiến những tình huống không nên thấy, từ cãi vã, xung đột đến những chuyện riêng tư khác của cha mẹ.
• Giảm nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe: Điều này bao gồm việc cân bằng thời gian ngủ, tránh mùi thuốc lá, mùi rượu trên người bố,... Đồng thời giảm nguy cơ trẻ bị "đè" khi bố mẹ ngủ say.
• Giúp trẻ phát triển khả năng tự ngủ: Một trong những kỹ năng quan trọng mà trẻ cần học là khả năng tự ngủ. Trẻ ngủ riêng sớm sẽ phát triển khả năng này sớm hơn. Đồng thời, họ cũng có khả năng đối phó với căng thẳng và mất ngủ tốt hơn so với những trẻ ngủ chung.
• Tạo không gian riêng tư cho cha mẹ: Điều này giúp cha mẹ có thời gian riêng tư và không gian để thực hiện những hoạt động cá nhân. Điều này cũng góp phần cải thiện hạnh phúc gia đình.

Khi nào nên cho trẻ ngủ riêng?

Việc quyết định thời điểm để trẻ ngủ riêng phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể, và có thể bắt đầu sớm nếu trẻ cho phép. Các nghiên cứu chỉ ra rằng không nên để trẻ ngủ riêng quá muộn, thường sau khi trẻ đạt 3 tuổi, bởi lúc này trẻ đã phát triển khả năng nhận thức về giới tính. Ở Việt Nam, việc tách trẻ ngủ riêng có thể đối mặt với nhiều phản đối, và trong môi trường này, việc này có thể gây lo lắng và sợ hãi cho trẻ. Tuy nhiên, bố mẹ cần thuyết phục và an ủi con trước khi quyết định cho con tự ngủ riêng, thường trong khoảng từ 4-6 tuổi.

Việc cho trẻ ngủ riêng có thể bắt đầu từ khi trẻ mới 4-6 tuần tuổi, trong đó cha mẹ có thể để trẻ ngủ riêng trong nôi, tuy nhiên cần đảm bảo theo dõi và kiểm soát để đảm bảo an toàn tối đa cho bé.

Tuy nhiên, quyết định cho con ngủ riêng khi nào còn phụ thuộc vào sức khỏe và tâm lý của trẻ, cũng như tình huống và cảm xúc của bạn khi đối mặt với việc con phải ngủ riêng. Cha mẹ nên thảo luận với bác sĩ để có sự lựa chọn tốt nhất và an toàn nhất cho trẻ.

Lưu ý rằng không nên để trẻ trên 6 tuổi ngủ cùng với cha mẹ. Điều này xuất phát từ việc trẻ ở độ tuổi 3-5 đang trong giai đoạn phát triển và hình thành tính cách, ý thức. Cho trẻ ngủ riêng trong giai đoạn này sẽ giúp trẻ phát triển tính tự lập, không phụ thuộc quá mức vào cha mẹ.

Cách cho trẻ ngủ riêng theo giai đoạn

Giai đoạn đầu đời: Cho bé ngủ cùng mẹ

Các chuyên gia sức khỏe cho rằng không nên cho con ngủ riêng từ sơ sinh (chỉ mới được 3 tuần đầu đời), mẹ nên cho con ở chung phòng trong vài tuần đầu tiên. Để bé dễ dàng làm quen với cách ngủ, mẹ có thể để bé nằm ngay trong phòng cùng với mẹ. Trong giai đoạn này, bé cũng có thể ngủ chung giường với cha mẹ, nhưng cha mẹ cần ở gần để đảm bảo sự an toàn và quan sát bé. Điều này cũng giúp bé tránh cảm giác bị bỏ một mình và tạo điều kiện tốt hơn cho giấc ngủ của bé.

Giai đoạn 2: Cho trẻ ngủ cũi cạnh giường bố mẹ

Thời điểm tốt để bắt đầu tập cho bé ngủ riêng trong cũi (nhưng vẫn chung phòng) là từ 4 - 6 tuần tuổi và có thể duy trì đến khi bé đạt 1 tuổi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc để trẻ sơ sinh ngủ trong cùng phòng với bố mẹ trên một nệm cứng giúp giảm nguy cơ đột tử SIDS. Tuy nhiên, hãy đặt nôi bé ở vị trí an toàn trong tầm kiểm soát của bạn. Đừng quên kiểm tra giấc ngủ của bé trong suốt đêm để đảm bảo bé ngủ thoải mái và không có vấn đề gì xảy ra.

Giai đoạn 3: Ngăn cách chỗ ngủ của bé và bố mẹ

Khi bé trưởng thành hơn, bạn có thể sắp đặt vách ngăn hoặc màn che trong căn phòng chung để tạo ra một cảm giác không gian riêng tư. Bạn cũng cần chú ý thiết kế khu vực ngủ của con sao cho hấp dẫn và an toàn. Đừng quên truyền đạt cho bé về tôn trọng sự riêng tư, ví dụ như quy tắc "ai về chỗ nấy" trong thời gian ngủ, và không tự ý xâm phạm không gian ngủ của người khác. Bố mẹ cần thể hiện tinh thần mẫu mực cho con, ví dụ như xin phép trước khi vào thăm con, tương tự như việc gõ cửa. Cần lưu ý rằng việc chung phòng riêng giường chỉ là một giai đoạn chuyển tiếp, không thể duy trì lâu dài vì con còn thể hiện sự mè nheo, vòi vĩnh và không có khả năng độc lập. Hơn nữa, việc trẻ con ở chung không gian với bố mẹ vẫn có thể dẫn đến việc chứng kiến những hình ảnh không phù hợp.

Giai đoạn 4: Động viên trẻ ngủ riêng

Trước hết, bạn hãy trang trí phòng ngủ của con một cách đẹp mắt. Tạo môi trường có những đồ vật mà con yêu thích, như những chú gấu bông đáng yêu. Bạn có thể ở lại bên cạnh đó để tham gia sinh hoạt và chơi cùng bé. Sau đó, vỗ nhẹ để con có cảm giác thân quen với căn phòng, từ đó giảm bớt cảm giác lo lắng. Hãy giải thích cho bé rằng bố mẹ sẽ luôn ở gần, và nếu có vấn đề gì cần quan trọng thì bé có thể gọi mẹ đến. Trong những ngày đầu, có thể bé sẽ cảm thấy sợ và cô đơn nên thao thức, nhưng dần dần bé sẽ quen điều này. Mẹ cần kiên nhẫn và không nên để lòng mềm nhũn, ví dụ như ở lại ngủ cùng con hoặc cho con qua phòng của mẹ, vì điều này sẽ khó khăn hơn trong tương lai. Nếu con đã đồng ý ngủ riêng, mẹ cần tôn trọng cam kết đó và thực hiện nghiêm túc.

Tất nhiên, không có một thời gian cụ thể nào để trẻ chuyển sang ngủ riêng một cách thành công, điều này phụ thuộc vào tính cách, cảm xúc và khả năng thích nghi của con. Tuy vậy, hãy luôn giữ tinh thần tôn trọng, nhẹ nhàng và kiên nhẫn. Tránh trách móc hoặc la mắng con, vì điều này chỉ làm con cảm thấy sợ hãi hơn.

Những lúc không nên cho trẻ ngủ riêng